Ngược dòng thời gian

Người con trai bắt đầu để ý người con gái ấy ngay từ lần găp đầu tiên.
Hôm ấy cũng là lúc nhà người con gái ấy đang có tang, là ông ngoại của cô ấy vừa mới qua đời.
Là trai tráng trong vùng, với lại cũng là bạn của một người anh họ của cô gái, nên người con trai cũng đến nhà phụ giúp việc linh tinh.
Chàng để ý đến nàng, vì nàng nhanh nhẹn như một con sóc, như biết có người đang rình bắt vậy. Để chàng phải luôn luôn cảm thấy nhìn chưa đủ ...
Trước giờ, chàng không phải là không đa tình, nhưng cái gọi là tình yêu thì chưa hề được chàng định nghĩa một cách thành thật.
Tối hôm ấy, chàng quyết lại gần bắt chuyện với nàng. Và hình như nàng cũng như người chết đuối vớ được cọc, có người nói chuyện cùng mà, trong lúc không khí trong nhà thì thật là buồn tẻ...
Rồi bỗng nhiên, nàng đề nghị : Ở ngoài Cơ Khí có đoàn Ca Nhạc về đấy, đi xem đi, lâu lâu nó mới về một lần. Ngồi nhà thế này buồn ngủ lắm.
- Đi thì đi
Bạn bè gặp nàng đi... cười... "nhà vậy mà mày đi chơi được à??"
Sau khi chôn cất xong, phải soạn lại đồ đạc để trả lại cho người trong làng, tục lệ quen rồi, trong làng, nhà ai có đám, có tiệc thì cứ thế mà đi khắp xóm mượn đủ, nào nồi chảo, nào ấm chén, nào bàn, nào ghế ...
Ý a...!! Chết!! Thiếu mất một cây xà beng rùi, hồi hôm qua mấy ông đào huyệt xong, không biết vứt đi đâu rồi.
Nàng lo lắng, chạy ra nghĩa địa kiếm, chàng hộ tống theo sau...
Không thấy, bên này cũng không, mà bên kia thì chẳng thấy.
Thôi, chắc là về nói bố làm cây khác thường người ta thôi.
Đi một đoạn thì tới khúc sông, ngay chỗ bến lên xuống, nàng dừng lại.
Xuống rửa chân tay không?? Toàn bùn đất thế này... - Ừ !!
Ô kìa, lạ nhỉ...?? Có cái cây gì vướng vào chân chàng, thò tay chàng lụm lên... Cây xà beng nài !!
Thì ra, mấy người đào huyệt xong xuống đây rửa tay chân rùi làm rơi dưới này luôn.
Thế đấy, chuyện của họ bắt đầu vào cái ngày có tang ấy. Ngày 24/12/1979

   

Kể từ ấy, chàng vin vào cớ chơi với người anh họ mà hay ghé vào nhà nàng.
Hút thuốc lào và rủ nàng đi tập hát.
Chàng cũng là một ca viên trong Ca Đoàn của Nhà Thờ đấy, và nàng cũng vậy.
Nhà chàng ở xa làng, phải đi tắt men theo đường ray xe lửa, còn đi ngang qua cây Cầu Mống - cây cầu mà mỗi lần có tàu lửa chạy qua là không ít lần có tai nạn, có rất nhiều người ngồi trên mui tàu bị khung cầu gạt xuống kẻ bể sọ, ngưòi treo tòn ten trên cầu - những cái chết là dân trong làng phải khiếp hãi khi đi qua đây một mình.
Ấy vậy mà chàng vẫn chăm lắm đi tập hát, và về khuya. Có lúc đi với một anh nữa cũng là Ca viên, nhưng những lúc ấy bố nàng thường giữ ngủ lại. Người dân vốn chân chất thật thà.
Thời gian thấm thoát trôi qua, không hiểu vì sao mà bọn trai tráng trong làng nhìn chàng với đôi mắt tóe lửa, mỗi khi chàng đi ngang qua đó.
Chỉ là một trong những cách bảo vệ cho người con gái trong làng, mà nói trắng ra thì bọn nó không muốn gái trong làng đi quen người ngoài.
Thế là, cũng có bao cuộc vật lộn, đấm đá... phần thắng thuộc về chàng.
Biết là đối thủ có cỡ nên bọn chúng không sinh sự nữa.
...... Nửa đêm, chàng tinh dậy, đến bên bàn hút một điếu thuốc lào rồi trở lại giường, cạnh anh bạn, ngủ tiếp...

   

Vào một buổi trưa, nắng gắt, chàng ăn cơm xong, cứ suy nghĩ miên man về cái điều trọng đại mà bấy lâu chàng vẫn thường tò tí te với rất nhiều cô gái.
Ấy vậy mà bây giờ chàng chẳng dám đối mặt với nàng để nói ra cái điều mà từ tận trong đáy tim chàng.
Cuối cùng, phải dùng hạ sách, chàng viết lên tờ giấy, và mem theo đường ray xe lửa....
Nàng đang ngủ, bị một kẻ nào đó lay dậy.
Ơ!! Cái ông này, giữa trưa... ông đi đâu??
Chàng vội nhét ngay tờ giấy vào tay nàng rồi biến thẳng, không ngoái đầu.
(...)
Ngày 1/4/1981 - Đám cưới của họ diễn ra khá linh đình.
Là với thời ấy thì chỉ thế là hoành tráng lắm rồi.
....
Cuộc sống bắt đầu vất vả từ đây....

Cuộc sống lúc bấy giờ vất vả, nạn đói xảy ra liên miên ...
Ba dắt mẹ đi rong ruổi khắp nơi để tìm chỗ có thể sống tiếp.
Dắt díu nhau vào Bà Rịa - nơi có người cô ruột cũng đang chật vật từng ngày, anh em đi làm thuê, đào giếng, đốn củi, việc gì cũng không từ.
Mẹ sinh ra tôi trong những ngày gian khó ấy. Tại Bà Rịa.

Cuộc sống vốn đã vất vả, làm quần quật còn chưa đủ ăn, nay lại thêm đứa con mới chào đời, mất đi một người để trông nom. Chị tôi đã được 2 tuổi cũng chả biết làm jì nhiều.
Lúc tôi biết ngồi, cũng là lúc đến tuổi có thể không phải quấn lấy mẹ, thì ba làm cho một cái cũi xinh xinh bằng gỗ, cao khoảng 1m, bỏ vào trong một ít đồ chơi nho nhỏ.
Lúc đầu được ngồi trong ấy thích lắm, nhưng một hồi thì thấy chán ngay, rồi đòi mẹ ... nhưng ba bắt mẹ không được nghe ... tôi khóc ... chả biết khóc bao lâu mà khi ba mẹ đi làm về thì thấy lăn ra ngủ rồi.
Bữa thứ 2 cũng thế, nhưng thời gian chơi thì ít hơn, và thời gian khóc thì nhiều hơn.
Riết rồi, hễ thấy mẹ bế tiến lại gần cái cũi là phải gào lên, mà nào ích gì. Rồi biết khóc chẳng làm được jì nên phải chơi vui vẻ, có jì chơi nấy.

Đến một ngày nọ, khi ba mẹ đang vun những luống lang ngoài khoảnh đất trống sau nhà, thì lạ thay... có đứa nhỏ nào đang bò ra đây thế kia ...
Sau một phút tự hỏi thì mẹ reo lên ... Trời ơi, con mình anh ạ !!
Và kể từ đấy, chiếc cũi xinh xắn và đáng ghét kia không thể nhốt tôi thêm một giây phút nào nữa.
Các bạn có biết "chân đi vòng kiềng" là thế nào không?? Cũng cái ngày tôi biết trèo ra khỏi cái cũi ấy, cũng là cái ngày tôi biết đi trên đôi chân của mình, đôi chân còn yếu, nhưng tại ngày nào cũng bám vào thân cũi mà lần lần đi, tướng đi khuỳnh khuỳnh như con trai vậy.

   

Mẹ lại mang bầu...
Nói đi nói về cũng chỉ tại cái nghèo mà ra hết, đến lúc gần sinh thì lại găp nạn đói kinh hồn đi qua, túng bẫn càng thên túng bẫn.
Nhà hàng xóm, bỗng nhiên có một hành khất trú tạm, anh ta là một y sĩ.
Thấy gia cảnh nhà tôi èo uột, biết mẹ đến thời sinh nở, nên anh ta đề nghị giúp đỡ, tiền thì cũng đói rách như ai thôi, nhưng có cái nghề trong tay ...
Vì sợ mẹ tôi không đồng ý, nên chỉ dám nói nhỏ với ba thôi.
Lúc ấy chỉ nghe, rồi cho qua mọi chuyện ...
Đến khi mẹ chuyển bụng, biết hoàn cảnh hiện tại nên mẹ chủ định "tự sinh"
Mẹ nấu sẵn ấm nước, khăn, tã ... trước là của chị tôi, đến tôi giờ đến "nó"
Trong lúc bí quá, ba liền chạy qua nhà hàng xóm, chỉ một lời thôi thì ông kia tất tả chạy qua ...
Về đến nơi là thằng em tôi nó đã ra đời rồi. Em trai tôi đấy.
Nạn đói vẫn còn tung tăng đâu đấy...

Ba mẹ lại chuyển về ở hẳn trong này luôn. Lúc đầu là ở nhờ nhà bà ngoại, ở chung, ăn chung, làm chung, ngủ chung đôi lúc cũng phức tạp.
Thế rồi, ba xin ở nhờ một căn là tranh người ta bỏ trống.
Bình thường thì ba với bên ngoại đã không hợp gì nhau, một phần cũng là do bà ngoại vô tư vô tâm quá, mẹ sinh bao nhiêu lần thế mà bà cứ bỏ mặc không quan tâm, để một mình ba quần quật vừa phải lo cơm nước cho vợ cho con vừa phải lo kiếm tiền chạy gạo ký, trong khi bà chả việc gì bận tay bận chân.
Có một lần mẹ sinh em mà chỉ mới bốn ngày thôi, phải chui ra khỏi ổ để đi giặt đồ, vì ba đi chặt củi bị thương ở tay. Vì biết ba tay đau nên sáng sớm mẹ lén dậy làm bớt công việc.
Thằng em nối tiếp thằng em ra đời, một thằng kháu khỉnh lắm, trắng lắm, mẹ nói nó trắng như Tây. Ngày thường, cứ bao nhiêu nhọc nhằn trên vai, các con sẽ không hề biết đến, chỉ biết có một người cha vô cùng mẫu mực, luôn luôn đi bên cạnh nhắc nhở mọi điều.
Đi chơi đâu, thấy nhà người ta ăn cái gì thì lo mà về gấp, người ta cho cái gì không được cầm....
Chị Hoa đi học, ừ thì người ta đi học được ba mẹ cho tiền, nhà mình không có cái lệ ấy, khi nào thích thì cho không thích thì thôi.
Đến thời tôi đi học, vẫn còn nhớ rất rõ, giá của một cây cà rem là 200đ, lâu lâu được mẹ cho 200đ đi học, nhưng cấm có khi nào ăn cà rem, toàn để dành đến lúc được 20,000đ thì mới xin mẹ mua cho một con heo đất.
Tự nhiên, bây giờ thích ơi là thích cái bài con heo đất của Ngọc Lễ, cứ mỗi lần nghe là có một luồng điện chạy qua người.

Thằng em mới sinh chưa được 1 tuổi thì chẳng hiểu vì sao mắt nó đứng tròng.
Ba mẹ sợ quá vội đưa vào bệnh viện. Hic... em tôi nó bị viêm màng não.
Thế là hằng ngày mẹ ở bệnh viện nuôi em, còn ba thì đi đi về về, lại còn cả một lũ nhóc ở nhà kia mà. Ba chị em tôi bị nhốt hẳn trong nhà, chơi hay khóc gì thì không cần biết. Có hôm mưa to lắm, nhà chỗ nào cũng có nước mưa, chẳng biết làm jì thế là cả 3 tắm mưa trong nhà luôn.
Được cái hàng xóm láng giềng yêu thương mà đùm bọc, rồi cũng phải đến lúc túng quẫn, mẹ đánh liều ẵm con trốn viện mà về.
Thế rồi, cái nào cũng vào cái ấy.

Được một thời gian, một hôm nọ, ông chủ nhà bỗng nhiên đòi lại căn nhà lá.
Thế là không có chỗ nương thân.
Nghe tin ngoài cánh đồng bên kia, có cái nhà kho, ba xin ra đó ở tạm, tiện thể coi kho luôn.
Nói cái nhà kho thì cũng không phải, vì nơi đây chỉ còn có 4 bức vách đất thôi, không có mái. Chỉ có cái sân rất rộng và đầy rơm, sân này người ta thu hoạch lúa đều tập trung hết vào đây, tuốt lúa rồi mang hạt lúa về nhà.
Cùng với một số người quen, ba lợp tạm cái mái bằng rơm, thế là có nhà mới ở. Nhà một cửa, cái cửa chính bằng nửa tấm vách (cửa kho mà) và đặc biệt là không hề có cánh cửa.

Sống ở ngoài sân kho cũng có nhiều cái thuận lợi. Có cả một sân rơm to tướng thế kia mà, mọi người cứ nghĩ rơm thì làm gì mà nuôi sống con người nhỉ !!! Nhưng không đâu, rơm người ta tuốt lúa mà có, vậy cho nên chắc chắn là trong rơm phải còn sót lại lúa.
Có việc làm cho mẹ, và còn có chỗ chơi cho chúng tôi, bốn chị em. Thế là từ ấy, không có lúc nào là đói nữa, lúa mẹ giũ rơm mà có, xung quanh thì rau cỏ rất nhiều, còn có phía trước phía sau là mương nước, có thể kiếm cá kiếm cua. Cánh đồng cũng phụ giúp nhiều cho gia đình chúng tôi, có thể đi nhổ cỏ thuê, dặm lúa thuê ... ba thì xịt thuốc, rải phân thuê... Vả lại, người đi thăm đồng ai ai cũng quý, thi thoảng họ cũng mang theo một ít bánh kẹo cho chúng tôi.
Cuộc sống ngày một sáng sủa, gần đấy có một người bạn, chuẩn bị đi làm ăn xa nên họ muốn bán nhà, thế là ba mẹ dốc hết tiền dành dụm ra, nhưng họ có thể cho thiếu một ít, sau này trả.
Thế là có nhà, ngôi nhà đầu tiên, mồ hôi sương máu ấy.
Từ ấy, sáng ba lên trên nhà mới mua, sửa sang lại mảnh vườn, gốc cây...
Ở nhà, chị em chúng tôi vô tư, chơi đủ trò, chúng tôi ngồi cắt những chiếc là xoài theo đủ hình dạng, chị Hoa thì lớn rồi nên phụ giúp mẹ vo gạo nấu cơm, nhen bếp...
Đang ngồi chơi rất thoải mái, thì mẹ từ sau nhà chạy lên. - Em đâu các con.
Chúng tôi ngơ ngác, ủa "nó" đâu rồi ta ... nãy giờ ai nấy mê chơi, quên thằng nhỏ....
Mẹ chạy ra trước nhà, chả biết chuyện gì, nghe mẹ la lớn : Lạy Chúa tôi, Giêsu Giêsu ơi....
Chúng tôi chạy ra xem, thấy có 2 cái chân "thằng nhỏ" lòi lên khỏi mặt cái lu nước.
Mẹ hốt hoảng, rồi tới xốc "nó" lên, chạy về phía nhà mới, la thất thanh.
Trong khi ấy, chúng tôi lại bình chân như vại .... thôi mình chơi tiếp đi.
Hôm ấy là ngày 20-11-1989. "Nó" chết.    

...


Chả là khi phụ giúp mẹ vo gạo bắc cơm, chị Hoa ra lu nước múc nước. "Nó" mới đi chập chững nhìn thấy, và biết chỗ ấy có thể chơi được.
Chị Hoa vào nhà, tiếp tục cùng chúng tôi chơi trò cắt lá.
Trong khi ấy "nó" tiến lại gần lu nước, với tay lấy cái ca trên miệng lu, tay nó ngắn ... nó với ... với một hồi cái ca rơi tõm vào trong lu.      
"Nó" không ngần ngại cuối xuống nhặt cái ca, và .... nó rớt tỏm vào trong lu.
Không ai để ý cho đến khi ...
   

Chuyển về nhà mới ở cũng là lúc tôi phải đi đến trường, cạnh đấy có ngôi trường làng dành cho người dân tộc Chăm, thế là ba lên xin cho học.
Lớp 1 rồi đấy, ngày đầu tiên đi học, rộn rã như bao đứa trẻ khác, nhưng có điều mình cứ cảm thấy bị lạc lõng chơi vơi. Các bạn giường như quen biết nhau hết rồi, họ cười vui rồi nói chuyện với nhau, mà chả biết họ nói cái gì, vì họ toàn nói tiếng Chăm thôi.
Bữa một rồi bữa hai, lúc bình thường thì tụi nó chả làm gì mình, thế nhưng lúc bực tức thì chao ôi, mình như là một đứa dân ngoại. Hic, chẳng hiểu sao lại có cái quyền đối xử với người kinh như thế.
   

Về nhà mới, là nói nhà mới thế thôi chứ trông nó mục nát hết rồi. Thôi thì cố gắng mà ở chứ biết làm thế nào được.
Gần nhà có miếng ruộng nhỏ của một bác kia, ba mẹ mượn tạm một mùa Đông Xuân ( Mùa này cả cánh đồng không ai làm lúa) đễ trồng rau muống. May thay rau muống được giá, mẹ gánh ra chợ bán đến trưa thì hồ hởi về nhà quên đi những tháng ngày gánh từng gánh nước mãi tận Sông Cái lên tưới, rồi phân tro.
Mùa mưa lại đến, những cơn gió mùa cứ vô tình giở từng ít một những tảng rơm mục trên mái nhà, cho đến khi trên ấy không còn sự gì mới thôi.
Ba phải dầm mưa trèo lên mái để cột lại từng bó rơm, phía dưới mẹ nhanh tay vuốt lại những cọng rơm rơi rớt cho thẳng nếp với nhau rồi mang lên cho ba.
Suốt mùa mưa năm ấy, không có cây mưa nào mà ba mẹ lại không tắm mưa như thế.
Cứ cơn giông kéo đến là chúng tôi nhảy nhót trong sân, nhưng không khỏi chú ý đóng hết cửa vào, nếu không làm thế thì gió lùa vào nhà và nâng hết mái đi chơi, và đã nhiều lần như thế.
Có khi đang đêm, trời trở mưa thì cả gia đình, con cái làm sao cứ để một khoảng trống bằng cái giường không bị mưa ướt là được.

Từ hồi làm rau muống phấn khởi lắm, bác chủ ruộng thúc giục ba ra xã xin người ta cấp ruộng cho mà làm, nếu được thì bác cũng nhường lại miếng ruộng sát bên nhà cho.
Được sự ủng hộ của bác, ba ra xã xin giấy, chạy ký giấy, làm đơn.... và rất nhiều thứ lỉnh khỉnh, cuối cùng sau đó 7 hay 8 năm gì đó mới được cấp 1 mảnh cách nhà 14 Km, mặc dù xung quanh nhà là một cánh đồng rộng lớn. Người nghèo thì được ưu tiên đi xa, nơi đồng không mông quạnh... Ôi!! xã hội loài người.